Maasniel

The present font in tis modern church is also modern, located in the south transept. The old font was destroyed together with the church in February 1945 by the retreating German army. A fragment built into a wall was identified by Schönlank-van der Wal [cf. infra] as one of four heads of a Mosan font of the first quarter of the 12th century, similar to those on the fonts at Broekhuizenvorst, Wanssum and Voerendaal. The surving head fragment is built into chimney wall at the scouting group's lodge Sint Joris in Maasniel; two heads of the old font were in the custody of the local blacksmith; the heads had been found in excavations of the destroyed church site in Massniel in 1956. Full details in Dominique Clerx (2004) Dutch text below [www.maasniel.nl/kerk/kerk_maasniel/doopvont.htm] [accessed 25 December 2015]: "Bij een bezoek aan de levende kerststal van scoutinggroep St. Joris te Maasniel viel mijn oog op een hardstenen kop en een sluitsteen die in gemetseld waren in de schouw. Om hier meer van te weten te komen plaatste ik een foto van deze objecten op de historische site van Maasniel, www.maasniel.nl. Al snel reageerde Ton van Tuyl, een oud lid van deze scoutinggroep en vertelde mij dat de kop afkomstig was van een doopvont. Ook vertelde hij mij, dat beide stenen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog tussen het puin van de gesloopte St. Laurentiuskerk gevonden werden. Dit verhaal werd later door oud lid Ger Steeghs bevestigd. Op 28 februari 1945, de dag dat de Duitsers op de vlucht sloegen voor de geallieerden, is de toren van deze kerk opgeblazen door een Duits Sprengkommando (op 1 maart werd Maasniel bevrijd). Menige kerk in Midden-Limburg onderging het zelfde lot. De toren kwam op het middenschip terecht, waardoor dit onherstelbaar beschadigd werd. Maaslands-Romaanse doopvonten. Om de juiste ouderdom van de kop vast te stellen, heb ik contact op genomen met mevrouw Schönlank-van der Wal. Zij studeerde in 1994 af in kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam met een scriptie over middeleeuwse stenen doopvonten in Nederland. Zij omschrijft de kop als volgt. ‘Zeer waarschijnlijk is deze kop één van de vier koppen van een Maaslands-Romaans doopvont. Deze vont en dit fragment worden niet in de oudste studie over Limburgse vonten vermeld (...) Uit de lijst Stenen doopvonten en fragmenten in Limburg in De Maasgouw haalde ik drie doopvonten (Broekhuizenvorst, Wanssum en Voerendaal) ter vergelijking. De koppen op deze vonten en het Maasnielse kopje hebben gemeen: de dicht bij elkaar geplaatste ogen, (...) een platte muts (...) en een verdiepte plaatsing. Het Maasnielse kopje heeft een haarpartij, is voller gemodelleerd en heeft ook volle lippen. Het staat niet, zoals de andere, op een console. Deze koppen stonden op gelijke afstanden van elkaar aan een ronde kuip. De ruimte tussen de koppen kan een laagreliëf getoond hebben: het is speculatief, maar het scherfje ingemetseld naast het kopje in de schouw kan van zo’n reliëf deel uitgemaakt hebben. De ontstaanstijd van de doopvont waartoe de kop uit Maasniel behoorde schat ik op XIIIa, dus het eerste kwart van de dertiende eeuw. Qua ouderdom past het kopje op het eerste gezicht tussen Wanssum en Voerendaal in.’ Tot zover het rapport van mevrouw Schönlank. De oudste doopvonten in Limburg dateren uit de 12e eeuw. Zij hebben een rond bekken met daaronder een ronde schacht. Deze vonten moesten aanbepaalde eisen voldoen, die in diverse synoden zijn vastgelegd. Zo moesten ze ca. 90 cm hoog zijn en een buitendiameter van 90 cm bezitten. Ook moesten de vonten van steen gemaakt zijn. De Maasnielder vont is gemaakt van grijsblauwe kolenzandsteen, die werd gewonnen in Namen waar ook de steenhouwers hun werkplaatsen hadden. De meeste oude vonten uit de Maasvallei zijn van daar afkomstig en werden in serieproductie gefabriceerd. Maaslands-Romaanse doopvonten zijn ronde kuipen met vier ver naar voren komende mannenhoofden op regelmatige afstand van elkaar. De koppen hebben een cilindervorm, de vormgeving is primitief. Zij staren recht voor zich uit, dragen platte of geen mutsen. Onder de koppen kunnen kleine zuiltjes geplaatst zijn, rondom een dikke ronde schacht. De kuipwand is verticaal en draagt meestal een voorstelling in laagreliëf. De voet is groot en vierkant. De meeste exemplaren bevinden zich in Limburg, enkele in Noord-Brabant en Gelderland."